Nöbetçi Eczaneler
Ani ve şiddetli belirtileri olmadığı için genelde önemsenmeyen varis, sinsi şekilde ilerleyerek bacak kaybına yol açabiliyor
TOPLARDAMARLARDAKİ kalıcı yapı ve akım bozuklukları ile karakterize bir hastalık varis. Ani ve şiddetli klinik tablolara neden olmadığı için genelde önemsenmeyebiliyor. Ancak yıllar içinde, sinsi bir şekilde ilerleyip şikayetlerin artmasına ve hatta bacak kaybına dek götürebilecek ciddi sorunlara neden olabiliyor. Bu denli ciddi sonuçlara neden olabilecek bir hastalık olan varisi engelleyebilmek veya en azından ilerleme hızını azaltabilmek için çok basit bazı önlemler yeterli olabiliyor. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Cem Arıtürk, varise karşı alınacak önlemleri anlattı.
Sabit bir şekilde uzun süre ayakta durmak veya oturmak varis oluşumunu ve gelişimini hızlandırır. Normal şartlarda bacaklardaki kasların kasılıp kasılması; toplardamarlarda yerçekiminin aksi yönünde sağılma etkisi meydana getirir. Doç. Dr. Cem Arıtürk, ‘Bu etki ile toplardamarların içindeki kanın hareketine katkıda bulunulmuş olur. Bu sayede damar içinde kan birikimi, damarlarda genişleme ve ters yönde akım engellenir. Oysaki uzun süre hareketsiz kalındığında damarlarda kan birikmesi, genişleme ve geri akım ortaya çıkacaktır. Bu nedenle uzun süre oturulan dönemlerde saat başı kalkıp 5-10 dk. yürümek, oturur pozisyonda iken ayakları sarkıtmak yerine bir sandalye-tabureye uzatmak toplardamar sağlığı açısından faydalıdır. Aynı şekilde uzun süre sabit ayakta durulması gerektiğinde saat başı 5-10 dk. yürümek damar sağlığı açısından faydalı olacaktır’ diye konuştu.
SICAK ORTAMLARDAN KAÇINMAK
Sıcak, damarlar üzerinde gevşetici etkiye sahiptir. Bu gevşetici etki damarların çapının artmasına neden olur. ‘Damar çapındaki bu artış, kanın fizyolojik akımında yavaşlamaya neden olduğu gibi toplardamarlar içinde bulunan kapakçıkların fonksiyonunda da bozulmaya neden olur’ diyen Doç. Dr. Cem Arıtürk, ‘Sıcak havada damarlardaki geçirgenliğin artışı ile damar içinden, dokuların arasına kanın sıvı kısmının kaçmasına ve ödeme de neden olur. Bu nedenle sıcak banyo, buhar banyosu, sauna gibi sıcak ortamlar varis hastalığının gelişimi ve ilerleyişi açısından risk taşımaktadırlar. Aynı şekilde yaz ayları, güneşlenme de varis belirtilerini arttırır. Bu uyaranlardan kaçınmak veya maruz kaldıktan sonra bacaklara 5 dk. soğuksu masajı yapmak hem şikayetlerin azalması hem de hastalığın engellenebilmesi açısından faydalı olacaktır’ dedi.
YÜKSEK TOPUKLU VE DÜZ AYAKKABILAR
Yüksek topuklu ve hiç topuksuz ayakkabılar giyildiği zaman diz altında ve arka tarafta bulunan kasların yürüme sırasında düzgün ve yeterli bir şekilde kasılamadıklarını belirten Doç. Dr. Cem Arıtürk ‘Bu nedenle, o alanda bulunan toplardamarların içindeki akım, kasların sağıcı etkisinden uzak kaldığı için yavaşlar. Kısa sürede çok ciddi sorunlara neden olmayan bu durum uzun sürerse toplardamar sorunları ortaya çıkmaya başlayabilir. Bu nedenle belirli zamanlarda, kısa süreler için yüksek topuklu veya hiç topuksuz ayakkabıların giyilmesi varis hastalığı açısından çok sakıncalı olmasa da her gün ve gün boyunca bu tür ayakkabıların giyilmesi hastalığın oluşumunu ve şikayetlerin belirmesini kolaylaştıracaktır’ diye açıkladı.
BELİ SIKI KIYAFETLERDEN UZAK DURMAK
Doç. Dr. Cem Arıtürk, son olarak ise bol ve sıkı kıyafetlerin neden olabileceği etkileri paylaştı: ‘Toplardamarlar yerçekimine karşı ve pasif bir şekilde akımın devam ettiği damarlardır. Bununla birlikte damar duvarındaki kas tabakası çok kuvvetli olmadığı için dışarıdan gelebilecek basınç ve basılara karşı mukavemeti yeterince iyi değildir. Beli sıkabilecek korse gibi kıyafetler giyilmesi ya da beli sıkı pantolon-kemer kullanılması, toplardamar akımında bozulmalara ve dolayısı ile varis hastalığının oluşmasına ve ilerlemesine müsait bir ortam yaratacaktır. Aşırı kilo öncelikle hareketsizliğe neden olacağı için, hareketsizliğin neden olduğu mekanizmalardan ötürü varis gelişimine açık bir zemin hazırlar. Bununla birlikte karın içinde biriken yağlar, bacak damarlarındaki akımı olumsuz yönde etkiler. Bu nedenle pek çok olumsuz sonuca neden olabilecek obeziteden uzak durmak damar sağlığı açısından da önemlidir.