Nöbetçi Eczaneler
Akdeniz Üniversitesinde aşı çalışmalarını yürüten Ziraat Fakültesi Enzim ve Mikrobiyel Biyoteknoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tarlan Mammedov ve ekibi tarafından koronavirüse karşı koruyucu sprey formunda da kullanılabilecek ilaç ve aşı adayı geliştirildi
SPREY olarak kullanılması durumunda virüsün hücreye girişini engellemek için büyük bir öneme sahip olan anjiyon tensin dönüştürücü ACE2 enzimi üzerine çalıştıklarını anlatan Prof. Dr. Tarlan Mammedov, ‘Covid-19 virüsü bu enzimi bloke ediyor. Bu enzimin bedende azalması insanda önemli sağlık sorunlarına neden oluyor. Yoğun bakımda olan hastaların büyük bölümünde bu enzimin az miktarda bulunduğu gözlemlendi. Biz Transient Bitki Ekspresyon Sistemi ile bu enzimin yüksek oranda oluşturulmasını sağladık. Artık bu enzimi insanların hayatını kurtarmak için piyasaya sunmaya hazırız’ şeklinde konuştu.
Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Biyoteknoloji Enstitüsü Aşı Bilim Kurulu Üyesi olan Prof. Dr. Mammedov, bitkiden ürettikleri bu proteinlerin hem sprey hem de enjeksiyon formlarında tedavide kullanılabileceğini belirterek, ‘Maddi kaynağın bulunması halinde tedavide kullanılacak olan ilaç 4 ay içinde piyasaya sürülebilir’ diye konuştu.
Tarlan Mammedov, bitkide üretilen bu proteinlerinin koruyucu özelliğinin yanı sıra korona virüs tedavisinde de uygulanabileceğini söyledi. Prof. Dr. Mammedov, ‘Enjeksiyon olarak üretimi yapılırsa, tedavi amaçlı olarak kullanılabilir. Ama bunun için faz 1 çalışmasının yapılması gerekiyor’ ifadelerini kullandı.
Kitler de kullanıma hazır
Çalışmalarını aşı, ilaç ve kit olmak üzere 3 ayaklı sürdürdüklerini açıklayan Tarlan Mammedov, kit geliştirilmesinin de başarıyla sonuçlandığını duyurdu. Mammedov, ‘Vücudun antikor seviyesini ölçen kitler geliştirdik. Antikor seviyeleri yüksek olursa korona virüse yakalanma riski daha azdır. Antikor seviyesi az olursa kişilerin yeniden korona virüs hastalığına tutulma riski daha yüksektir. Biz de bu konuyla ilgili geliştirdiğimiz kitleri ticari olarak yapılan kitlerle karşılaştırdık ve analizlerde aynı sonuçları elde ettik. Bu kitler hastaların antikor seviyesini ölçmede kullanılabilir’ dedi.
‘Aşıda faz çalışmalarına gelindi’
Prof. Dr. Mammedov, önemli bir aşama katettikleri aşı çalışmalarında da faz çalışmalarına geçmeye hazır olduklarını söyledi. Protein temelli aşıların diğer aşılara göre avantajlarına dikkat çeken Prof. Dr. Mammedov, ‘Protein temelli aşılar korona virüsün çeşitli mutasyonlarına karşı etkili. Rekombinant protein temelli birkaç aşı adayı ürettik. Bu aşı adaylarında önemli testleri tamamladık. Hayvan testleri bu antijenlerin farelerde yüksek titreli antikor ürettiğini gösterdi. Bu da bitkide ürettikleri proteinlerin ümit verici bir aşı adayı olduğunu gösteriyor. Bu aşı adaylarının canlı virüslerle testlerini gerçekleştirdik. Canlı virüsün hücreye girmesini yüksek düzeyde engellediğini tespit ettik. Maddi destek sağlandığı takdirde Faz çalışmalarına geçmeye hazırız’ diye konuştu.