Nöbetçi Eczaneler
2. TÜRKİYE’DE KAMP VE KARAVAN TURİZM
Turizm sektörü, dünya çapında son 10 yılda hızlı bir şekilde büyürken 2020 yılının ilk çeyreğinden itibaren tüm dünyayı etkisi altına alan pandemi nedeni ile büyük ölçekte kayıplara maruz kalmıştır. Küresel gelişmelerden en çok etkilenen sektörlerden biri olan turizm, pandemi nedeni ile kıyı turizmi gibi kalıplaşmış turizm hareketlerinden çıkıp alternatif turizm hareketlerine doğru yönelmiştir. Yaşanan sağlık krizi, sosyal mesafe kavramını günlük hayatımıza entegre etmiş ve tercihlerimizi bu kuralı gözeterek kullanmayı alışkanlık haline getirmiştir. Sosyal mesafe kavramı ile birlikte, eskiden beri var olan ancak popülaritesi pandemi ile ortaya çıkan kamping turizmine talep artmış, insanlar kontrolün kendilerinde olduğu, yemek, temizlik ve sosyal mesafeyi kendi isteklerine göre şekillendirmelerine imkan tanıyan, aşırı kalabalık destinasyonlardan uzak doğa ile içiçe olabilecekleri bir tatil anlayışına yönelmişlerdir. Önümüzdeki zamanlarda da kalıcılığını koruyacağı düşünülen turizmdeki bu dönüşüm iç turizmi de canlandıracak, kamp ve karavan turizmini daha da ön plana çıkaracaktır. Türkiye’de kampingler Turizm belgeli ve Belediye belgeli olarak sınıflandırılmaktadır. Ülkemizde 13 adet Bakanlık belgeli ve 66 adet belediye belgeli olmak üzere toplam 79 adet kamp ve karavan tesisi bulunmaktadır.
, 2021 2015-2020 yıllarını kapsayan dönemde ülkemizdeki turizm belgeli kamping alanlarına geliş sayısı ve kapasite kullanım oranları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. 2015 yılında turizm belgeli kamping tesislerinde doluluk oranı % 45,28 iken, 2020 yılına gelindiğinde pandeminin de etkisi ile bu oran % 39,10 a düşmüştür.
2015-2020 yıllarını kapsayan dönemde ülkemizdeki belediye belgeli kamping alanlarına geliş sayısı ve kapasite kullanım oranları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. 2015 yılında belediye belgeli kamping tesislerinde doluluk oranı %36,4 iken, 2020 yılına gelindiğinde pandeminin de etkisi ile bu oran %16,22 ye düşmüştür.
Tablo 1ve Tablo 4 incelendiğinde, ülkemizdeki karavan sayısının çok düşük sayılarda olduğu görülmektedir. Toplam karavan sayısı 7,991adettir. Avrupa Birliği ile yapılan kıyaslamalarda yakın ekonomik büyüklükler ve sosyolojik değişimler yaşadığımız Portekiz’in toplam karavan sayısı 28,000 ve yine diğer bir karşılaştırma yapacağımız ülke olan İspanya’nın toplam karavan sayısı 300,000 adettir. Bize en yakın ülke 12,000 adet ile Slovenya ülkesidir. Slovenya 2,081,000 nüfusa sahip, toplam gayri safi milli hasılası 5,5 milyar dolar olan bir ülkedir. Türkiye, 83 milyon nüfusa sahip ve 762 milyar dolar gayri safi milli hasıla üreten bir ülkedir
(TOBB, 2021:9-10)
3. TÜRKİYE’DE KAMP VE KARAVAN TURİZMİNDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Avrupa ülkeleri ile kıyaslandığında Türkiye’nin turizm değerlerinin önemli bir potansiyele sahip olduğu Özellikle karavan parklarının yetersizliği, turizm ve belediye belgeli toplam 79 adet kamp ve karavan tesisi bulunması dünya ölçeğinin çok gerisindedir. Mevcut karavan parklarında elektrik temini, karavanların temiz su depoları için temiz su temini ve atık boşaltma yerlerinin bulunmaması gibi alt yapı sorunlarının olduğu görülmektedir. Ayrıca ülkemizde karavan araç tanımlarının karayolları kanununda net unsurlar taşımaması, eski ya da bakımsız minibüs ve panel-van araçların kontrolsüz şekilde karavana dönüştürülmesi ayrı bir sorun olarak görülmektedir. Bu nedenle hızlı bir şekilde Karayolları kanununda net karavan tanımı yapılmalıdır. Ülkemizin sahip olduğu turizm değerlerini daha iyi değerlendirebilmek ve yeni gelir imkanları oluşturabilmek için kamp ve karavan turizmi için gerekli fiziki ve hizmet altyapısı imkanlarının geliştirilmesi gerektiği açıkça görülmektedir. Altyapının gelişmesi durumunda Türkiye Avrupalı karavan kullanıcıları tarafından tercih edilebilecek destinasyonlara sahiptir. Kamp ve karavan alanları altyapısının gelişmiş olduğu Avrupa’daki alanlar incelendiğinde bir karavan kullanıcısının tüm ihtiyaçlarını giderebildiği ve kaliteli zaman geçirebildiği görülmektedir (KUZKA, 2021:2). Antalya özelinden baktığımızda Antalya kırsalında kamp ve karavan alanlarının çoğunlukla denize kıyı kesimlerde bulunduğu görülmektedir. Ancak bu alanlar alt yapı ve sayı olarak çok turist çeken ve ülkenin turizm başkenti haline gelmiş bir il için yeterli değildir. Antalya’nın Gazipaşa’dan Kaş’a kadar uzanan bütün ilçelerinde denize, mağaralara, milli parklara, antik kentlere, 30- 45 dakika da ulaşabileceğimiz, kanyonları, raftingciler için çok güzel doğal parkurları olan, tarih ve doğal güzellikleri ile dolu karavan ve kamping alanına uygun birçok yaylası vardır. Buna rağmen Antalya ilindeki birçok kırsal alan yeteri kadar kamp ve karavan turizme sunulamamaktadır ve Antalya turizmi deniz kum, güneş üçlüsü şeklinde sıkışmıştır. Bu nedenle Özellikle doğal alanlarda kampçılık faaliyetleri ve karavan turizmi gerçekleştirmek isteyen yerli ve yabancı turistlere yönelik, kırsaldaki yerel halka da ekonomik ve sosyal katkı sağlayacak 14 bölgede örnek kamp ve karavan alanı tesisi kurulması öngörülmektedir. Ülkemizde karavan araç tanımlarının karayolları kanununda net unsurlar taşımaması, eski ya da bakımsız minibüs ve panel-van araçların kontrolsüz şekilde karavana dönüştürülmesi ayrı bir sorun olarak görülmektedir. Bu nedenle hızlı bir şekilde Karayolları kanununda net karavan tanımı yapılmalıdır.
4. ANTALYA İLİ KAPSAMINDA ÇÖZÜM ÖNERİSİ: KIRSAL KALKINMA KOOPERATİFLERİ KANALI İLE KARAVAN VE KAMPİNG İŞLETMECİLİĞİ
Kooperatifler toplumu meydana getiren kişilerin hayat seviyelerini dayanışma, yardımlaşma ve işbirliği yolu ile yükselten ve dolayısıyla toplumun kalkınmasını sağlayan en önemli araçlar olarak görülmektedir. Kooperatifler beşeri topluluklardır. Kooperatifler, tarım, sanat, kredi, dağıtım, konut, balıkçılık, taşımacılık, hizmet gibi ekonominin hemen hemen tüm sektörlerinde temsil edilmektedirler. Özelliği itibariyle kooperatifçilik demokrasiyi ve bireysel girişimciliği geliştiren ve tekelci yapılanmaları engelleyen sistematik bir yapıya sahiptir ve içinde bulunduğu ekonomik sistemde hem rekabetin artmasına hem de kaynakların verimli dağılmasına olumlu katkıda bulunur. Bu açıdan Antalya kırsalında yapılması düşünülen Kamp ve Karavan alanlarının kırsalda köy muhtarları aracılığı ile kurulacak turizm kooperatifleri şeklinde işletilmesi ekonomik getirinin kırsala yayılmasına katkı sağlayacaktır. Bu konuda en iyi örneklerden birisi Muğla İli Ortaca İlçesinde Sarıgerme Mahallesinde yer alan turizm kooperatifidir. Bu kooperatif Sarıgerme plajını işletmekte, plaj içerisindeki sosyal alanlarda gözleme bazlama vb. ürünlerin yapımı ve yöresel ürünlerin satışı ile yörenin kadınlarının istihdamını sağlayarak kadın yoksulluğunun engellenmesi ve ekonomik getirinin kırsala yayılması sağlanmaktadır.
Kadınların, yoksulluğu farklı şekillerde ve daha şiddetli biçimde yaşaması kadınların ayrı ele alınmasını gerektirmiştir. Kadınların ayrı olarak ele alınması kadın yoksulluğunun kırsal kalkınma çalışmaları arasında önemli yer tutmasına neden olmuştur. Kadın yoksulluğunun nasıl azaltılabileceği önemli bir soru olarak öne çıkmıştır. Bu noktada kadın kooperatifleri bir araç olarak ortaya çıkmış ve kırsal kalkınmada önemli yer tutmuştur (Kutay,2022:120). Bu nedenle de Antalya ilinde kırsalda kurulması düşünülen kamp ve karavan alanlarının bulunduğu bölgelerde yer alan kadın kooperatifleri ile yöresel ürünlerin kamp ve karavancılara ulaşması kolaylıkla sağlanacaktır. Ortalama 50-60 Euro harcama yaptığı düşünülen kamp ve karavan turistlerinin yöresel ürünleri satın almaları kırsaldaki kadın yoksulluğunu önlemede önemli bir etki yaratacaktır. Antalya yaylalarında kurulacak karavan ve kamping alanları kırsal kalkınma kooperatifleri kanalı ile işletildiğinde hem karavancılar, kampingciler ucuz tatil yapma olanağına kavuşacak, hem kooperatif kanalı ile köylü kalkınacaktır. Düşünülen kamp ve karavan alanlarındaki çevreye önem veren uygulamalar ve bu alanlardaki alt yapı, kırsaldaki köy ve kasaba alt yapılarının sağlanmasına örnek olacak, yerelde sürdürülebilirlik bilinci artacaktır.
ÖRNEK PROJE
Tablolardaki kriterlere uygun karavan ve kampingciler için yaylalarda Tarım orman Bakanlığı köy (mahalle tüzel kişiliğine 4.500 m2 arsa tahsis edilecek. 4.500 m2 arsa;
1-Karavan ve kamping alanı: Kültür ve Turizm Bakanlığı Turizm Tesislerinin Niteliklerine İlişkin Yönetmelik ve UKKF Kamping Standartları Yönetmeliği temel alınarak hazırlanan karavan alanları kriter listesi Tablo 5’de yer almaktadır.
2- Hedef kitle: Antalya ilinde yapılması düşünülen her bir örnek tesiste, yerli ve yabancı turistler. Antalya’da yapılacak karavan park ve kamping alanlarını, kırsal bölgenin öne çıkan özelliklerini tanıtan web sayfaları, aplikasyon uygulamaları yapılarak iyi bir tanıtımla yerli ve yabancı turistler bölgeye çekilecektir.
3- Yıllık hizmet süresi: Genel bakımlar vb. nedenlerle zorunlu olarak kapalı kalınacak günler dışında, tesisin yılda 300 gece hizmet vermesi öngörülmektedir.
4- İstihdam: 12 kişiye istihdam sağlanacaktır. -Resepsiyon için 3 kişi -Güvenlik görevlisi 3 kişi -Temizlik görevlisi 2 kişi -Teknik personel 1 kişi -Restaurant için 3 kişi
5- Beş Yıllık Kamp ve Karavan Gecelik Konaklama Tahmini: Ülke genelindeki son 10 yıllık kamping istatistikleri incelendiğinde, doluluk oranının ilk yıl için %40 olacağı öngörülmüş ve buna göre ilk 5 yıllık konaklama tahmini (geceleme sayısı) aşağıdaki şekilde hesaplanmıştır.
6- Kamp ve Karavan Alanlarının Yıllık Gelir Tahmini: Bir pazarlama yöntemi olarak ortak alan hizmetlerinin (duş, çamaşır yıkama, mutfak ekipmanları kullanımı vb) bedelsiz olması, çadır ve karavan ünitesi yer tahsisi için ise bir kiralama bedeli karşılığında dışarıdan hizmet alınması öngörülmektedir. Aşağıdaki tabloda yatırıma konu tesisin ilk yılındaki kamp ve karavan yeri kira bedelleri verilmiş olup, her yıl düzenli olarak belli bir oranda bedel artışı yapılacaktır. Kamp ve Karavan Tesislerinin kırsal alanlarda kurulacak kooperatifler tarafından işletilmesi uygun görüldüğünden kiralama bedelleri uygun tutulmuş ve daha çok kamp ve karavan turistine ulaşmak amaçlanmıştır.
Antalya ilçe merkezlerinde yapılması düşünülen örnek kamp ve karavan alanlarının tesis başına tahmini olarak yılda ortalama 1.675.000 TL/ 88.000 USD civarında getiri sağlaması öngörülmektedir. 11 İlçede belirlenen destinasyonlarda yapılması düşünülen 14 kamp ve karavan alanı ile bu getiri 14 x 1.675.000 TL/ 88.000 USD ile 33.500.000 TL/1.760.000 USD’ye çıkarılması öngörülmektedir. Yıllık yüzde 10 geceleme sayısının yıllar itibariyle artmasıyla bu getiri daha da büyüyecektir. Bu getiri dışında kurulması öngörülen kırsal bölgelerde yerel halka çarpan etkisiyle daha fazla getiri de sağlanması mümkün olacaktır. Antalya Kadın Karavancılar Grubundan alına alınan bilgiye göre bir karavan turisti bulunduğu bölgeye gıda ve diğer ihtiyaçları için günlük ortalama 200 TL civarında gelir bırakmaktadır. Çadır, karavan, bungalov toplam 13.000 geceleme hesabına göre yıllık 2 milyon 600 bin TL yayla halkına gelir sağlayacaktır. Bu gelirden kırsal bölgelerdeki yerel halkın kazanç sağlaması, tarım dışında Antalya kırsalının ekonomik kalkınmasına destek sağlayacaktır. Antalya ilinde yapılması düşünülen kamp ve karavan alanları kırsal doğa turizmi faaliyetlerinden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Dolayısıyla bir kırsal turizm faaliyeti olarak değerlendirilebilir. Kırsal turizm ise kırsal kalkınmanın en önemli faaliyetleri arasında gösterilmektedir. Bir karavan turisti bulunduğu bölgeye gıda ve diğer ihtiyaçları için günlük ortalama 200 TL civarında gelir bırakmaktadır. Çadır, karavan, bungalov toplam 13.000 geceleme hesabına göre yıllık 2 milyon 600 bin TL yayla halkına gelir sağlayacaktır. Bu gelirden kırsal bölgelerdeki yerel halkın kazanç sağlaması, tarım dışında Antalya kırsalının ekonomik kalkınmasına destek sağlayacaktır. Kırsal alanlarda faaliyet gösteren girişimler ve yatırımlar daha çok o bölgedeki gelir seviyesi düşük halka turizm geliri olarak geri dönmektedir. Bu durum sosyal kalkınma noktasında bölgeye ciddi katkılar sağlamaktadır. Karavanı ile yaylaya gelen turist sebze, meyvesini buradaki üreticiden alacak, market ihtiyaçlarını yayladaki bakkaldan alacak, yöresel ürünleri görecek, öğrenecek evine giderken götürecek, daha sonraki süreçte sipariş yolu ile sürekli alacaktır. Böylece bölge esnafının ve yerel üreticinin gelirinde artış yaşanması sağlanacaktır. Bu pozitif etki bölgede gelir artışından başka yeni istihdam olanakları da yaratacaktır. Yukarıda belirtilen özellikler yatırımın temel sosyal etkileri olarak değerlendirilebilir. Bunun dışında dolaylı sosyal etkiler aşağıdaki gibi sıralanmıştır:
• Yerli ve yabancı turist ile yerli halkın sosyal anlamda kaynaşması ve kültürler arası etkileşimin artmasına katkı sağlanacaktır.
• Kırsal alandaki göç eğilimlerinin bir istikrara kavuşturulması dengeli ve sürdürülebilir kalkınma hedefiyle uyumlu bir nüfus yapısına ulaşılması sağlanacaktır.
• Kırsal turizmin gelişmesiyle birlikte, Türkiye’de önemli bir kültürel zenginlik oluşturan Antalya iline ait geleneksel el sanatları ve diğer hediyelik eşyalar pazarlanarak yöre halkına ek bir gelir sağlamalarına etki edilecektir.
• Yöreye özgü yerel ürünler daha sonraki süreçte e ticaret yoluyla turistlerin ev adreslerine gönderilerek bölge ürünlerinin sürekli pazarlanması sağlanacaktır.
• Ayrıca yerli ve yabancı kamp ve karavan turistleri ile kırsal halkın etkileşim haline geçmesi, başta yabancı dil öğrenme açısından kırsaldaki çocuk ve genç nüfusun eğitim seviyesinin artmasına yol açacaktır.
• Bununla birlikte yapılması düşülen kamp ve karavan alanlarındaki çevreye önem veren uygulamalar ve bu alanlardaki alt yapı, kırsaldaki köy ve kasaba alt yapılarının sağlanmasına örnek olacak, yerelde sürdürülebilirlik bilinci artacaktır. Antalya ilçe merkezlerinde yapılması düşünülen örnek kamp ve karavan alanlarının tesis başına tahmini olarak yılda ortalama 1.675.000 TL/ 88.000 USD civarında getiri sağlaması öngörülmektedir.