Turizm işçileri ve yeni kış yasakları

Devrimci Turizm İşçileri Sendikası Genel Başkanı Serbest Kürsü'de
Yeni bir takım kararnameler ve yeni birtakım koronavirüs ile mücadele tedbirleri açıklandı. Restoranlar, kafe, bar, eğlence yerleri, spor salonları ve daha birçok alan ve işyeri kapanacak. Bu işletmeler ve işçileri, bizim işkolumuz olan, turizm, konaklama, yiyecek içecek ve eğlence, dinlence tesisleri ve çalışanları. Böylesi tedbirler ve acı reçeteler açıklanmadan önce, sonuçlarından birinci derecede etkilenecek milyonlarca işçi ve esnafın görüş ve önerilerini, dinleme zahmetine dahi yanaşmayanlar tarafından kararlar veriliyor. Zamanlama ise manidar. Turizm sezonunun bitmesi beklenmiş, ekonomik kaygılar, ‘halk sağlığının’ önüne geçmiş görünüyor. Ayrıca, bu kararlar sezonluk işçiler işçi çıkartma yasağı nedeniyle işyerlerinden istifa baskısı ile işten çıkartılmadan yada ‘askıya alındınız’ denilerek işten uzaklaştırılmadan açıklansaydı bu işçiler işsizlik sigortasından kısmen de olsa yararlanabileceklerdi. Mart ayından hazirana kadar kapatılmış bulunan bu işletmeler ve çalışan işçileri, kendi kaderlerine terk edilmiş, ‘başının çaresine bak’ uygulaması yaşamışlardı. Şimdi aralık sonuna kadar kapandıklarında da, aynı sorumsuz uygulama, ağırlaşarak, devam edecek gibi görünüyor. 2019 sezon sonu işi son bulan sezonluk turizm işçileri, o tarihten bu yana yaşanan pandemi nedeniyle, turizmde yeniden çalışabilme olanağını bulamadılar. Ne iş buldularsa çalıştılar. İşsizliğin bu kadar arttığı pandemi ve kriz ortamında iş de bulamadılar Özellikle tatil otelciliği, geçen yılın onda biri kadar müşteri bulabilirken, turizm işçilerinin de ancak onda biri, çalışma olanağı yakaladı. Yani yüzbinlerce turizm işçisi işbaşı yapamadan sezon bitti. İşe başlayan işçilerin de, eylül ve ekim ayın sonu itibariyle tesisler kapandığı için işlerine son verildi. 17 Nisan’dan önce işe girmiş olanlar, kısa çalışma ve ücretsiz izin ödeneklerinden yararlandırılırken, bu sezon işe girmiş olan kişiler ki hiçbir işçi hazirandan önce işbaşı yapamadı, bu haklardan da mahrum bırakılıyorlar. Kısa çalışma ve ücretsiz izin ödenekleri süresi uzatıldı ancak turizm işçileri yine bu haklardan hiçbir şekilde yararlanamadı. İşçiler işten çıkartılsa, işsizlik sigortasından ödenek alabilecekler. İşten çıkartma yasağı var denilerek, işçilerin kendilerinin istifa etmesi isteniyor. Ya da, işçinin iş akdi ‘Askıya alınıyor’ Her iki halde de, işsizlik ödeneği, kısa çalışma ödeneği yada ücretsiz izin ödeneği gibi; sözüm ona, pandemide işçilere kolaylık sağlamak üzere açıklanmış bu tedbirler, turizm işçilerine bir fayda sağlayamıyor. İşçilerin kendi özgür iradesiyle istifa etmedikleri çok açık bir gerçek olarak ortada dururken, bu gerekçeyle işsizlik sigortasından yararlandırmamak, haksız, hukuksuz vicdansız bu uygulamayı adeta meşru bir işlemmiş gibi kabullenmektir. Ne iş bulsa yapmaya razı yüzbinlerce işçi, tam sezon bitip işletmeler kapanırken, matbu kağıtlarla, topluca istifa edebilirler mi? Bu istifalar hukuken yok hükmünde sayılmalıdır. İşçilerin işsizlik sigortasından yararlanabilmesinin önündeki tüm engeller, gelecek sezon başı olan 2021 Haziran’ına kadar tamamen kaldırılmalıdır. Özellikle turizm ile yiyecek içecek ve konaklama işkolunda, sigortasız ve kayıtdışı çalışmanın önüne geçilmelidir. Milyonlarca kayıtdışı, sigortasız işçi çalıştırıldığı herkesçe bilinmektedir. İşsiz ve sigortasız bu milyonlarca işçinin de kış aylarında devlet desteği alabilmesi ‘Sosyal devlet’ olmanın bir gereğidir. Askıda olan turizm iççilerinin de işsizlik sigortasından yararlanmasının önündeki engel kaldırılmalıdır. Kışı geçiremeyeceklerini beyan eden işverenlere, milyarlarca lira destek, ek krediler ve vergi silmeler, ertelemeler açıklayan iktidar, turizm işçilerinin de ‘kışı nasıl geçireceğini’ düşünmeli ve önlemler almalıdır. İşsizlere kaynak aranıyorsa çalışan ama primleri yatırılmayan işçilerin kayıt altına alınması yeterlidir. Hem işçilerin hem de devletin ve SGK’nın kayıplarını önlemek, kayıtdışı, sigortasız çalıştırmayı engellemek, siyasi iktidarın sorumluluğundadır. Anayasa da, yasa da, uluslararası sözleşmeler de bunu emreder. Demokratik, sosyal bir hukuk devletinde, bu uygulananlar kabul edilemez ve savunulamaz. Devrimci Turizm İşçileri Sendikası Genel Başkanı Mustafa YahYaoğlu