Turizm sektörü mutlu alt sektörler krizde

Pandemi döneminde Antalya'ya gelen 2 milyon turist, turizm sektörünün yüzünü güldürürken; turizmdeki kayıptan etkilenen alt sektörler ise adeta büyük bir krizin eşiğine gelmiş durumda
PANDEMİ döneminde Antalya’ya gelen turist sayısı 2 milyonu aştı. Bu rakam, turizm sektöründe başarı olarak kabul edilirken, geçtiğimiz yıl aynı dönem ile kıyaslandığında ise Türkiye’nin turizm gelirindeki kaybının 11 milyar dolara ulaştığı belirtiliyor. Turizmdeki yaşanan gelir kaybı ise bir çok alt sektörü de ciddi anlamda olumsuz etkilemiş durumda. Turizmdeki gelir kaybından en çok etkilenen ise hizmet sektörü olarak ön plana çıkıyor.

KAYBIMIZ ÇOK BÜYÜK

Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Seyahat acentesi, tur operatörü ve diğer rezervasyon hizmetleri Meslek Komitesi Başkanı Işıl Kuluy, sürecin beklentilerinin çok daha altında ve kötü geçtiğini söyleyerek, ‘Eylül ayında Rusya ve İngiltere’den gelen turistlerle bir şey yapmaya çalıştık. Bunlar bizi tatmin eden rakamlar değil. Sadece küçük bir hareketlilik yaşadık. Kayıplar çok büyük. Acentecilik sektörünün bütün enstrümanları elinden alındı. Acente, vize hizmeti verir, uçak bileti satar, yurtiçi organizasyonlar düzenler ya da yurtiçine turist getirir. En büyük darbeyi küçük acenteler aldı. Bunun da asıl sebebi bazı kanallar açıldığı için operatörler müşteri getirebildi. Ama küçük acenteler bu tarz operasyonlar yapmadığı için uçak bileti satışında yol kat edemediler, vize işlemleri yapamadılar’ diyerek Rusya’dan turist gelmesinin sektörü biraz hareketlendirdiğini söyledi.

TURLAR KISITLANDI

Pandemiden ötürü turlara da kısıtlama geldiğini söyleyen Kuluy, ‘Hiçbir şekilde yaramıza merhem olan bir gelişme olmadı. ‘Kredi aldınız mı?’ diye sorarsanız, zaten birçok acentemiz bundan yararlanamadı. Çünkü ya çalışan sayısı tutmadı ya da geçtiğimiz dönem mali verilere uymadı. BU süreçte birçok acente kapandı, kapanıyor. TÜRSAB tarafından evde çalışma yetkisi verildi. Birçok büyük acente evden çalışıyor. Uçak biletinden para kazanmak gibi bir şey söz konusu değil’ bilgisini verdi.

2021 YILI TOPARLANMA YILI

2021 yılında ayakta kalabilen acenteler için maddi ve manevi destek sağlanması gerektiğine vurgu yapan Kuluy, ‘2021’in arka tarafını kuvvetlendirmek lazım ki, 2022’nin önünü görebilelim. 2021 yılı toparlanmayla geçecek, çünkü çok büyük kayıplar var. 2022’de kalan sağlar bizimdir anlayışıyla devam etmek zorunda kalacağız’ dedi.

‘ÇİFTE STANDART VAR’

ATSO Eğitim Faaliyetleri Meslek Komitesi Başkanı Erkan Karaman ise kendisinin sürücü kursu işletmeciliği faaliyetinde bulunduğunu belirterek, sektörün yaşadığı sıkıntıları anlattı. Pandemiden dolayı kontenjanların azaltıldığını anlatan Karaman, ders verme koşullarının zorunlu pandemi koşullarına göre sağlandığını ve her türlü önlemi aldıklarını ekledi. Ödemelerin aksadığını ve çifte standart yaşadıklarını aktaran Karaman, ‘Aynı işi yaptığımız şahıs firmaları SSK ve KDV’leri ötelendiği halde limitet şirketlerine ait olanlar ötelenmedi. Bununla ilgili de ayrıca kredilere başvuruldu’ şeklinde konuştu.

‘2020’Yİ ATLATMAK İSTİYORUZ’

Cirolarda ciddi düşüşler olduğunu ve Kasım ayında ödemelerin başlayacağı bilgisini veren Karaman, ‘Çoğu arkadaşım nasıl ödeyeceklerini düşürüyor. Öğrenci sayısının düşmesi, ücretin iki katına çıkacağı anlamına gelmedi. Aynı parayla yarı sayıda kişiye hizmet vermeye başladık. 2020’yi bir şekilde atlatmak istiyoruz’ ifadelerine yer verdi.

‘ÖTV İNDİRİMİNDEN YARARLANALIM’

Eğitim sektöründe batan ya da devreden işletmelerin olduğunu belirten Karaman, ‘Devlet vergi kontrolüne girse çoğunun borcu olduğunu görecek. Bizim bütün işlerimiz araçlarla. Araçların yenilenmesi geerkiyor. Taksilere bile MTV ve ÖTV vergilerinden bir süre muaflık getirdiler. Aynı şeyi sürücü kursları için yapmadılar. İkinci el araçlarda da fiyatlar değişti. Artık araç değiştirmek hayal oldu. Oysa biz araçlarla eğitim veriyoruz’ diyerek ÖTV indirimlerinin en azından bir defaya mahsus sürücü kurslarına da tanınması gerektiğini söyledi.

‘KIRAATHANELER İFLAS ETTİ’

ATSO Restoran, yiyecek içecek ve eğlence hizmetleri Meslek Komitesi Başkanı Şehmus Kökerer ise pandemi tedbirleri kapsamında faaliyeti geçici süreyle durdurulan ve halen faal olmayan nargile kafelerden, 2020 yılı nargile sunum belgesi bedelinin alındığını söyledi. Kökerer, ‘Vermeyen yerler de kapatıldı. Kafeler açılıyor, restoranlar açıldı, halı sahalar açıldı ama kafelerde okey oynamak, nargile içmek yasak. Bu yüzden kıraathaneler iflas etti’ bilgisini aktardı.

‘KREDİLER ERTELENSİN’

Pandemi nedeniyle işletmelerin kullanmak zorunda kaldıkları kredilerin mümkünse faizsiz, faiz olacaksa da uygun ve işletmeleri iktisadi yönden sarsmayacak oranda olmak üzere en az 3 aylık süreyle ertelenmesini istediklerini söyleyen Kökerer, ‘Bankalar şimdiki faiz oranlarıyla kreti ötelemeyi kabul ediyor. Örneğin, ben 0.70 faiz oranıyla kredi aldım diyelim, şimdi bana 1.80 faiz oranıyla öteleme ya da yenileme yapmak istiyorlar. Ben neden bu farkı ödeyeyim? Durumumuz zaten içler acısı’ diyerek serzenişte bulundu.

‘TURİSTTEN FAYDALANAMADIK’

İşletme kiraları bakımından ilgili kamu mercilerince yıl sonuna kadar nakdi destek sağlanması gerektiğini söyleyen Kökerer, çalışan personelin Kısa Çalışma Ödeneği’nden maaş aldıklarını ve bunların ücretlerinin bir miktar daha artmasını beklediklerini ekledi. Antalya’ya gelen 2 milyon turistin büyük oteller dışında kimseye faydası olmadığını söyleyen Kökerer, ‘Her şey dahil sisteminde kimse otelden çıkmak istemiyor. İnsanlar para harcamamak için buraya geliyor. O yüzden biz gelen turistten faydalanamadık’ dedi.

Özel/Dilan ERAY